Co to jest REACH?

REACH to rozporządzenie Unii Europejskiej, którego celem jest ochrona zdrowia ludzi i środowiska przed zagrożeniami wynikającymi ze stosowania substancji chemicznych. Jednocześnie ma ono wspierać konkurencyjność europejskiego przemysłu chemicznego. Rozporządzenie promuje również alternatywne metody oceny ryzyka, które pozwalają ograniczyć liczbę testów prowadzonych na zwierzętach.

Skrót REACH pochodzi od angielskich słów:
Registration, Evaluation, Authorisation and Restriction of Chemicals – czyli rejestracja, ocena, udzielanie zezwoleń i ograniczanie stosowania substancji chemicznych.
Rozporządzenie weszło w życie 1 czerwca 2007 roku.

Jakie substancje reguluje REACH?

REACH obejmuje praktycznie wszystkie substancje chemiczne, nie tylko te wykorzystywane w przemyśle, ale również te obecne w codziennym życiu — np. w środkach czystości, farbach, odzieży, meblach czy sprzęcie elektrycznym. W związku z tym przepisy REACH mają wpływ na działalność większości przedsiębiorstw w Unii Europejskiej.

Rozporządzenie wprowadza procedury dotyczące zbierania i oceny informacji o właściwościach oraz zagrożeniach związanych z substancjami chemicznymi.
Każda firma, która produkuje lub importuje substancję w ilości co najmniej jednej tony rocznie, jest zobowiązana do zarejestrowania jej w systemie REACH. W tym celu przedsiębiorstwa muszą współpracować z innymi podmiotami, które rejestrują tę samą substancję.

CLP (ang. Classification, Labelling and Packaging),

czyli rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE nr 1272/2008/WE, określa zasady klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji oraz mieszanin chemicznych. Obowiązuje we wszystkich państwach członkowskich Unii Europejskiej i stanowi podstawę prawną dla przedsiębiorstw wprowadzających chemikalia do obrotu.

Główne cele CLP obejmują:

• zapewnienie bezpieczeństwa ludzi i ochrony środowiska,

• ujednolicenie zasad klasyfikacji i oznakowania w całej UE,

• umożliwienie swobodnego obrotu substancjami i mieszaninami chemicznymi,

• dostarczanie użytkownikom jasnych informacji o zagrożeniach związanych z chemikaliami.

Rozporządzenie CLP jest oparte na Globalnym Zharmonizowanym Systemie ONZ (GHS) i od 1 czerwca 2015 roku stanowi jedyny obowiązujący akt prawny UE dotyczący klasyfikacji i oznakowania substancji chemicznych.

Zakres stosowania CLP

Rozporządzenie CLP obejmuje wszystkie przedsiębiorstwa, które produkują, importują lub stosują substancje i mieszaniny chemiczne na terenie Unii Europejskiej.

Każdy podmiot objęty przepisami CLP ma obowiązek:

• klasyfikować substancje i mieszaniny pod kątem zagrożeń,

• oznakowywać produkty zgodnie z wymaganiami rozporządzenia,

• pakować substancje i mieszaniny w sposób zapewniający bezpieczeństwo,

• w określonych przypadkach zgłaszać substancje lub mieszaniny przed wprowadzeniem ich do obrotu.

Klasyfikacja substancji i mieszanin

Proces klasyfikacji polega na ocenie, czy dana substancja lub mieszanina stwarza zagrożenia:

• dla zdrowia człowieka (np. toksyczność, działanie drażniące),

• dla środowiska (np. toksyczność dla organizmów wodnych),

• o charakterze fizycznym (np. łatwopalność, wybuchowość, korozyjność).

Wyniki klasyfikacji stanowią podstawę do:

• prawidłowego oznakowania produktu,

• sporządzenia karty charakterystyki (SDS),

• doboru odpowiedniego opakowania.

Oznakowanie i informacje dla użytkowników

Zidentyfikowane zagrożenia muszą być wyraźnie przekazane uczestnikom łańcucha dostaw oraz konsumentom, poprzez:

• etykiety na opakowaniach zawierające m.in. piktogramy, hasła ostrzegawcze oraz zwroty H i P,

• karty charakterystyki (SDS), które nie są przeznaczone dla konsumentów.

Celem oznakowania jest informowanie użytkownika o potencjalnych zagrożeniach oraz sposobach ich ograniczania.

Pakowanie substancji i mieszanin

Rozporządzenie CLP określa również ogólne wymagania dotyczące pakowania, które mają zapewnić:

• szczelność i odpowiednie zamknięcie opakowań,

• trwałość etykiet i oznaczeń,

• bezpieczeństwo podczas transportu i magazynowania.

Dodatkowe aspekty CLP

Rozporządzenie wprowadza również:

• Zharmonizowaną klasyfikację – dla wybranych substancji obowiązuje wspólna klasyfikacja w całej UE, zgłaszana przez państwa członkowskie,

• Alternatywną nazwę chemiczną – umożliwiającą zastąpienie pełnej nazwy substancji w mieszaninach nazwą rodzajową w celu ochrony tajemnic handlowych,

• Wykaz C&L – obowiązkowe zgłaszanie klasyfikacji i oznakowania substancji do rejestru prowadzonego przez ECHA,

• UFI i ośrodki zatruć – od 2020 roku obowiązkowe przekazywanie informacji o mieszaninach do ośrodków zatruć oraz umieszczanie na etykietach identyfikatora UFI umożliwiającego powiązanie mieszaniny z przekazanymi danymi w sytuacjach nagłych.

CLP a inne przepisy prawne

Wymagania CLP stanowią podstawę wielu innych regulacji, w tym dotyczących:

• zarządzania ryzykiem chemicznym,

• obowiązków pracodawców w zakresie BHP,

• wymagań środowiskowych.

Nieprawidłowa klasyfikacja lub oznakowanie substancji może prowadzić do poważnych konsekwencji prawnych i finansowych dla przedsiębiorstw, dlatego właściwe wdrożenie CLP jest kluczowe w praktyce.